Tuyến tiền liệt ở nam giới trưởng thành là một tuyến phức hợp hình ống-phế nang được tìm thấy ở hầu hết các loài động vật có vú. Vậy tuyến tiền liệt nằm ở đâu và cấu tạo của nó như thế nào?
Mục lục
Tuyến tiền liệt nằm ở đâu?
Nếu lấy tuyến tiền liệt làm trung tâm thì vị trí của nó như sau:
- Túi tinh nằm trên đỉnh của tuyến tiền liệt, có hình dạng giống như tai thỏ. Nối với niệu đạo bằng ống phóng tinh tại trung tâm tuyến tiền liệt. Chức năng của túi tinh là giúp lắng đọng và tiết ra tinh dịch;
- Bàng quang nằm ngay phía trên tuyến tiền liệt, có ống niệu đạo dẫn thông từ bàng quang xuống qua giữa tuyến tiền liệt và dọc theo chiều dài của dương vật, nó giúp mang nước tiểu và tinh dịch ra ngoài cơ thể;
- Trực tràng nằm ngay phía sau tuyến tiền liệt, là phần dưới của ruột và kết nối với hậu môn;
- Chạy dọc theo hai bên của tuyến tiền liệt là một tập hợp các mạch máu và dây thần kinh chi phối chức năng cương dương. Đối với một số nam giới, các mạch và dây thần kinh này gắn trực tiếp vào tuyến tiền liệt; ở một số người khác thì những dây này chỉ nằm cạnh.
- Dương vật, bìu, tinh hoàn là các cơ quan phụ cận tuyến tiền liệt.
Cấu tạo của tuyến tiền liệt
Hình thành
Tuyến tiền liệt bắt đầu hình thành từ tuần thứ 11 của thai kì. Ban đầu ở thai nhi, cơ quan hóa sinh dục ở cả nam và nữ có bề ngoài giống nhau, sau đó mới biệt hóa và phát triển hình thái đặc thù cho từng giới, cả bên trong lẫn bên ngoài. Vì thế, tuyến tiền liệt ở nam giới chính là vết tích của tử cung còn sót lại.
Kích thước
Tuyến tiền liệt có 2 giai đoạn phát triển về kích thước, lần 1 là khi bước vào tuổi dậy thì và lần 2 là sau tuổi 40.
- Khi mới sinh ra, tuyến có kích thước bằng hạt đậu hà lan
- Khi bước vào tuổi dậy thì, tuyến bắt đầu phát triển, to bằng quả óc chó (nặng 15-20 gram). Kích cỡ này sẽ ổn định suốt những năm trưởng thành (dậy thì tới 40 tuổi).
- Khi qua tuổi 40, tuyến lại bắt đầu lớn dần lên, có người lớn tới ngoài 100 gram. Tình trạng này còn gọi là phì đại tuyến tiền liệt ở dạng lành tình (không phải ung thư).
☛ Xem thêm: Kích thước bình thường của tuyến tiền liệt
Hình dạng
Tuyến tiền liệt là một khối hình nón mà đáy ở trên rộng, đỉnh ở dưới hẹp. Tuyến có 4 mặt là: mặt trước, mặt sau và hai mặt dưới.
Cấu trúc
Khoảng 2/3 tuyến tiền liệt có cấu trúc là tuyến và 1/3 còn lại là cơ xơ. Bản thân tuyến được bao bọc bởi một bao xơ mỏng, nó khá giống với mô liên kết gọi là adventitia trong các mạch máu lớn.
Theo phân loại của Lowsley, tuyến tiền liệt bao gồm 5 thùy:
- Thùy trước được hình thành hoàn toàn bằng mô sợi)
- Thùy giữa hình nón, nằm giữa ống phóng tinh và niệu đạo
- Thùy bên (trái và phải) tạo thành khối chính của tuyến tiền liệt, được ngăn cách với nhau bởi niệu đạo tuyến tiền liệt
- Thùy sau có thể được sờ thấy qua trực tràng, khi thăm khám tuyến tiền liệt bằng trực tràng kỹ thuật số (DRE)
Theo John McNeal, tuyến tiền liệt được chia thành 3 vùng (đây cũng là phân loại mô học quan trọng hơn về mặt lâm sàng):
- Vùng trung tâm bao quanh các ống phóng tinh, chiếm 25% thể tích tuyến tiền liệt bình thường.
- Vùng chuyển tiếp nằm ở trung tâm và bao quanh niệu đạo, chiếm khoảng 5-10% thể tích tuyến tiền liệt bình thường. Các tuyến của vùng chuyển tiếp là những tuyến trải qua quá trình tăng sản lành tính.
- Vùng ngoại vi là phần chính của tuyến tiền liệt, chiếm khoảng 65% thể tích tuyến, nằm ở phía sau. Đây là vùng có thể cảm nhận được khi kiểm tra trực tràng kỹ thuật số.
Mô cơ sợi (hay một số cho rằng là vùng thứ 4) nằm ở phía trước tuyến. Nó hợp nhất với mô của cơ hoành niệu sinh dục.
Tuyến tiền liệt có quan trọng không?
Tất cả nam giới đều có tuyến tiền liệt và mặc dù tuyến này không cần thiết cho sự sống, nhưng nó giữ những vai trò quan trọng trong hệ thống sinh sản:
- Sản xuất chất lỏng cho tinh dịch, tạo môi trường với các thành phần lý tưởng và nhất quán để tinh trùng tồn tại, di chuyển và thụ tinh, gồm:
- Enzyme kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) làm loãng tinh dịch để tinh trùng có thể di chuyển tự do
- Prostatic acid phosphatase, một loại enzym xúc tác sự phân hủy các hợp chất giàu năng lượng có trong tinh dịch, từ đó cung cấp năng lượng và làm tăng khả năng vận động của tinh trùng
- Axit citric giúp duy trì cân bằng thẩm thấu – điện giải (cân bằng muối và nước) trong tinh dịch
- Kẽm – chất quan trọng đối với sự đông tụ của tinh dịch
- Prostatic inhibitin bài tiết tuyến tiền liệt – một loại protein có vai trò điều chỉnh sự phát triển của tế bào
- Mang các kháng thể giúp bảo vệ tinh trùng và đường tiết niệu khỏi các mầm bệnh, vi khuẩn có hại;
- Giúp đóng đường niệu đạo lên bàng quang khi xuất tin để ngăn tinh dịch chảy ngược vào bàng quang;
- Đóng ống dẫn tinh khi đi tiểu để nước tiểu không thể chảy ngược lại;
- Giúp chuyển hóa hormone testosterone thành dihydrotestosterone (DHT) – một hormone quan trọng có trong tuyến thượng thận, nang tóc, tinh hoàn, và tuyến tiền liệt,…
Khi tuyến tiền liệt có vấn đề làm ảnh hưởng đến sự bài tiết dịch hoặc có những thay đổi về thành phần dịch, có thể dẫn đến vô sinh nam. Chính vì thế, tuyến tiền liệt đóng vai trò quan trọng trong việc sinh sản ở nam giới.
☛ Xem thêm: Tuyến tiền liệt có chức năng gì?
Kết luận
Tuyến tiền liệt của nam giới có cấu tạo giải phẫu hình khối nhỏ gọn, bao quanh niệu đạo và bên dưới bàng quang. Tuyến tiền liệt tuy không cần thiết cho sự sống nhưng lại có những chức năng quan trọng
Vì thế, khi thấy những dấu hiệu bất thường ở khu vực tuyến tiền liệt, bạn nên sớm đi khám để được chẩn đoán bệnh và điều trị kịp thời. Đặc biệt, một số tình trạng bệnh tuyến tiền liệt ở nam giới có thể làm ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng cuộc sống, như: phì đại tuyến tiền liệt, viêm tuyến tiền liệt, ung thư tuyến tiền liệt,…
Nếu bạn đã được chuẩn đoán là phì đại tuyến tiền liệt thì có thể dùng Vương Bảo để giảm kích thước tuyến tiền liệt. Hoặc gọi đến tổng đài 1800 1258 để được chuyên gia tư vấn hỗ trợ
