Tuyến tiền liệt là gì? – Kiến thức nam giới

Bạn đã biết thông tin về tuyến tiền liệt chưa? Đây là cơ quan đặc biệt ở nam giới. Cơ quan này nằm ở phía trước của trực tràng, nằm phía dưới bàng quang và bao quanh ống niệu đạo. Vậy tuyến tiền liệt là gì, nó có vai trò như thế nào?

Tuyến tiền liệt nam giới là gì?

Tuyến tiền liệt là một tuyến chỉ có ở nam giới, có kích thước bằng hạt dẻ và nặng khoảng 25 gam (khoảng 1 ounce). Nó là một phần của hệ thống sinh sản nam và nằm bên trong cơ thể.

Tuyến tiền liệt bắt đầu hình thành ở tuần thứ 11 của thai kì (tức tuần thứ 9 sau khi thụ tinh), sau đó nó lớn dần lên theo quá trình phát triển của thai nhi. Khi đứa trẻ sinh ra, tuyến tiền liệt đã như một hạt đậu, đến tuổi dậy thì nó phát triển mạnh mẽ và đạt kích thước tiêu chuẩn vào khoảng nhũng năm 20 tuổi, nặng khoảng 15 đến 25 gam. Kích thước này sẽ ổn định cho tới khi nam giới bước vào những năm 50 tuổi, giai đoạn này tuyến tiền liệt sẽ lại tiếp tục phát triển, kích thước có thể lên tới như quả chanh hay quả bóng tennis. (Tìm hiểu chi tiết về: Kích thước của tuyến tiền liệt).

Vị trí của tuyến tiền liệt ở nam giới

Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ thuộc hệ sinh dục nam, nằm ở vị trí:

• Dưới bàng quang và trên dương vật.
• Ngay trước trực tràng.
• Bao quanh niệu đạo, đoạn ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể.

Tên gọi “tuyến tiền liệt” bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp, có nghĩa là “người đứng trước”, mô tả chính xác vị trí của tuyến này trong cơ thể nam giới.

Cấu trúc của tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt được phân chia theo hai cách, đó là theo khu và theo thùy. Tuy nhiên do sự thay đổi trong mô tả và định nghĩa của thùy, sự phân chia theo khu phổ biến hơn.

Phân thùy

• Thùy trước
• Thùy sau
• Thùy phải và trái (ngăn cách với nhau bởi một rãnh ở mặt sau)
• Thùy trung bình (hoặc thùy giữa) (nằm giữa niệu đạo và ống phóng tinh)

Phân khu

Tuyến tiền liệt ở nam giới được chia thành 3 hoặc 4 khu bao quanh niệu đạo giống như các lớp của của hành. Ở đây chúng được liệt kê từ ngoài cùng vào đến trong cùng:

• Vùng cơ trước (stroma) được làm bằng mô cơ và sợi, thường không có các thành phần của tuyến. Đôi khi nó không được coi là một vùng của tuyến tiền liệt.
• Vùng ngoại vi chủ yếu nằm ở phía sau của tuyến, đây là nơi có hầu hết các mô tuyến, đại diện cho phần chính của tuyến tiền liệt, khoảng 70% khối mô là một phần của vùng ngoại vi.
• Vùng trung tâm bao quanh các ống dẫn xuất tinh và chiếm khoảng 1/4 tổng khối lượng của tuyến tiền liệt. Đây là nơi tìm thấy ống chung cho tuyến tiền liệt, ống bán nguyệt và túi tinh.
• Vùng chuyển tiếp là phần nhỏ nhất của tuyến tiền liệt (chiếm khoảng 10%) và bao quanh niệu đạo; nó là phần duy nhất của tuyến tiền liệt tiếp tục phát triển trong suốt cuộc đời người đàn ông.

Chức năng tuyến tiền liệt ở nam giới

Sản xuất chất lỏng cho tinh dịch

Tuyến tiền liệt có tác dụng tiết ra chất lỏng màu trắng sữa, chiếm 13-32% tổng tinh dịch, cung cấp enzyme, kẽm và axit amin giúp tinh trùng sống lâu hơn. Ngoài ra, dịch tuyến tiền liệt cũng chứa một loại enzyme PSA giúp hóa lỏng tinh dịch đã dày lên sau khi xuất tinh, tạo điều kiện cho tinh trùng di chuyển dễ dàng.

Nếu không có tuyến tiền liệt, hoặc tuyến tiền liệt có bệnh chứng gì nghiêm trọng, thì tinh trùng không thể hoạt động bình thường, khả năng sinh sản của nam giới sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Kiểm soát dòng chảy niệu đạo

Trong quá trình xuất tinh, tuyến tiền liệt và cơ thắt bàng quang sẽ đóng niệu đạo để ngăn không cho tinh dịch đi vào bàng quang.

Ngoài ra, trong quá trình đi tiểu, các cơ vùng trung tâm cũng giúp đóng các ống tuyến tiền liệt, ống dẫn tinh để nước tiểu không thể chảy vào được.

Chuyển hóa hormone

Ở tuyến tiền liệt, hormone sinh dục nam testosterone được chuyển hóa thành dihydrotestosterone (DHT). Hormone này có rất nhiều vai trò quan trọng đối với nam giới, có thể kể đến là:

• DHT giúp nam giới hình thành các đặc điểm sinh học của họ, bao gồm: giọng nói trầm; tăng cơ thể và khối lượng cơ bắp; tăng phát triển dương vật, bìu và tinh hoàn khi bước vào tuổi dậy thì; …
• Thúc đẩy sức khỏe tinh dục
• Tăng cường khả năng sinh sản
• .v.v.

Bệnh thường gặp ở tuyến tiền liệt

Bất kì cơ quan nào cũng có thể “bị bệnh”, bao gồm cả tuyến tiền liệt. Một số bệnh thường gặp nhất ở tuyến tiền liệt là:

Viêm tuyến tiền liệt

Bệnh có thể xảy ra ở nam giới trẻ tuổi và trung niên với 3 dạng khác nhau:

• Viêm tuyến tiền liệt vi khuẩn cấp tính: khởi phát đột ngột do nhiễm vi khuẩn. Bệnh được điều trị bằng kháng sinh kết hợp thuốc giảm đau .
• Viêm tuyến tiền liệt vi khuẩn mãn tính: là một bệnh nhiễm trùng tái phát nhiều lần gây khó khăn trong việc điều trị. Bệnh có thể phải dùng kháng sinh kéo dài.
• Viêm tuyến tiền liệt mãn tính không do vi khuẩn (hội chứng đau vùng chậu mãn tính), đây là một vấn đề tuyến tiền liệt phổ biến gây đau ở lưng dưới, ở háng hoặc ở đầu dương vật. Để điều trị có thể cần kết hợp thuốc, phẫu thuật và thay đổi lối sống.

U xơ tuyến tiền liệt

Còn được gọi là phì đại tuyến tiền liệt lành tính hay tăng sản tuyến tiền liệt lành tính, đây là sự tăng trưởng kích thước tuyến tiền liệt thường gặp ở nam giới trên 50, bệnh không tiến triển thành ung thư.

U xơ tuyến tiền liệt là bệnh có thể điều trị được bằng cách:

• Thay đổi lối sống.
• Sử dụng thuốc: thuốc chẹn alpha giúp làm thư giãn các cơ xung quanh niệu đạo, thuốc ức chế 5-alpha reductase (5-ARI) giúp làm giảm kích thước của tuyến tiền liệt  và một số loại thuốc khác theo chỉ định của bác sĩ.
• Phẫu thuật, gồm một số phương pháp như: cắt bỏ kim xuyên (TUNA), can thiệp nội mạch (nút động mạch tuyến tiền liệt), cắt bỏ tuyến tiền liệt (TURP), rạch tuyến tiền liệt thông qua niệu đạo (TUIP),…
• Sử dụng Vương Bảo để hỗ trợ điều trị. Theo Cục An Toàn Thực phẩm – Bộ Y tế cấp phép thì Vương Bảo hướng tới 2 công dụng chính là: giúp giảm kích thước khối u và cải thiện các rối loạn tiểu tiện. Sản phẩm đã được nghiên cứu lâm sàng tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương về 2 công dụng trên thì đều cho kết quả rất khả quan. Để hiểu rõ hơn về nghiên cứu này, có thể xem TẠI ĐÂY .

Ung thư tuyến tiền liệt

Là một trong những dạng ung thư phổ biến nhất ở nam giới. Nếu được phát hiện sớm, cơ hội điều trị thành công sẽ rất cao, lên tới hơn 90%. Bệnh phát triển chậm, ít có triệu chứng điển hình, vì vậy thường được phát hiện qua xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA).

Để điều trị ung thư tuyến tiền liệt, có nhiều phương pháp khác nhau, như:

• Cắt bỏ tuyến tiền liệt
• Xạ trị
• Cấy hạt phóng xạ
• Liệu pháp áp lạnh
• Liệu pháp hormon
• Hóa trị
• Chờ đợi thận trọng (vì ung thư tuyến tiền liệt thường phát triển chậm, một số đàn ông lớn tuổi quyết định sẽ ngừng điều trị và chờ xem liệu ung thư có tiến triển không)

Phương pháp tự kiểm tra tuyến tiền liệt ở nam giới

Chính vì đây là một cơ quan khá quan trọng đối với sức khỏe của nam giới, do đó việc phát hiện sớm các bệnh tuyến tiền liệt là vô cùng cần thiết.

Dưới đây là một số câu hỏi kiểm tra tuyến tiền liệt của bạn có hoạt động bình thường không, có xảy ra những dấu hiệu bất thường nào không:

1. Có triệu chứng tiểu nhiều, tiểu rắt, tiểu đau không?
2. Có đi tiểu thường xuyên, đặc biệt là vào ban đêm (tiểu đêm) không?
3. Tiểu có nhỏ giọt không, có cảm giác tiểu không hết không, nước tiểu phân nhánh và hiện tượng nước tiểu vàng không?
4. Niệu đạo có bị rát không? Đầu niệu đạo có dịch trắng không?
5. Xuất hiện triệu chứng mỏi lưng, chướng bụng không?
6. Có đau vùng đáy chậu hoặc tinh hoàn không?
7. Có triệu chứng bị mỏi lưng, chướng bụng không?
8. Có bị đau vùng đáy chậu hoặc tinh hoàn không?
9. Có nhiều triệu chứng chóng mặt, mất ngủ, mơ nhiều?
10. Có nhiều triệu chứng ngứa, ẩm ướt vùng đáy chậu, bìu tinh hoàn?
11. Có mệt mỏi và rối loạn chức năng không?
12. Có đau khi xuất tinh không?
13. Nước tiểu có đục không?

Lưu ý: Nếu gặp phải 2 hoặc 3 triệu chứng trên đây chứng tỏ tuyến tiền liệt có vấn đề cần sớm được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Ngăn ngừa các bệnh ở tuyến tiền liệt

Để giúp tuyến tiền liệt khỏe mạnh, nam giới nên:

• NÊN xây dựng chế độ ăn: ít chất béo bão hòa và nhiều trái cây, rau quả, đặc biệt là các loại đồ ăn tốt cho tuyến tiền liệt, như: cà chua, hạt mắc-ca, cá hồi, ớt chuông,…
• NÊN vệ sinh cá nhân thật tốt bao gồm: giữ cho dương vật sạch sẽ, quan hệ tình dục an toàn, tắm rửa sau khi vận động cơ thể,…
• NÊN tập thể dục thường xuyên: giúp tăng cường sức khỏe toàn thân, tăng cường hệ miễn dịch, đồng thời giúp bạn duy trì cân nặng khỏe mạnh. Việc này phần nào giúp làm giảm các vấn đề ở tuyến tiền liệt.
• KHÔNG sử dụng các loại thuốc, thảo dược không được kiểm chứng. Trên thị trường có rất nhiều sản phẩm hay các loại thảo dược được quảng cáo là có thể ngăn ngừa ung thư tuyến tiền liệt hay u xơ tuyến tiền liệt. Hãy tỉnh táo trước những sản phẩm này, hiện nay chưa có sản phẩm nào được chứng minh là có thể ngăn ngừa ung thư tuyến tiền liệt.

Kết luận: Tuyến tiền liệt ở nam giới là một tuyến nhỏ thuộc hệ thống sinh sản, tuy vậy nó có rất nhiều vai trò quan trọng đối với nam giới. Nếu nhận thấy mình có những bất thường về vấn đề tiết niệu, bạn nên nhanh chóng tới các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và chẩn đoán bệnh.