Kích thước tuyến tiền liệt bình thường và phì đại

Tuyến tiền liệt là bộ phận ở nam giới, nằm ở dưới bàng quang và bao quanh niệu đạo, có kích cỡ như 1 quả óc chó. Tuyến tiền liệt có nhiệm vụ chính là cung cấp chất lỏng cho tinh trùng khi xuất tinh. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về kích thước của tuyến tiền liệt.

Kích thước tiền liệt tuyến bình thường

Ở tuổi trưởng thành, kích thước trung bình của tuyến tiền là như một quả óc chó hoặc quả bóng golf. Cụ thể, kích thước bình thường của tuyến tiền liệt là rộng 4cm x 3 cm cao x 2,5 cm dầy, khối lượng từ 15 – 25g, trung bình là 18g. Đây là giai đoạn ổn định nhất về kích thước của tuyến, trung bình kéo dài từ tuổi dậy thì tới năm 50 tuổi.

Chi tiết về sự phát triển của tuyến tiền liệt như sau:

• Tuần thứ 11 của thai kì (tương đương tuần thứ 9 sau thụ tinh), tuyến tiền liệt thô sơ bắt đầu xuất hiện, đây chính là tuần mà thai nhi bắt đầu phát triển các bộ phận sinh dục. Tuyến sẽ liên tục phát triển về kích thước kể từ tuần này và phát triển trong suốt cuộc đời của người đàn ông.
• Khi trẻ mới sinh ra, tuyến tiền liệt có kích thước như hạt đậu.
• Đến tuổi dậy thì, tuyến tăng trưởng nhanh, kích thước lớn gấp đôi giai đoạn trước đó.
• Ở tuổi trưởng thành, 20 tuổi, tuyến có kích thước ổn định, rộng khoảng 4 cm, cao khoảng 3 cm và dày khoảng 2,5 cm. Kích thước này sẽ ổn định cho đến khoảng giữa những năm 40 tuổi.
• Bước vào những năm 50 tuổi, tuyến lại bắt đầu lớn dần lên rõ rệt và tiếp tục phát triển trong suốt phần đời còn lại của một người đàn ông, tình trạng tăng trưởng về kích thước của tuyến tiền liệt ở giai đoạn này còn được gọi là tăng sản lành tính tuyến tiền liệt hay phì đại tuyến tiền liệt, u xơ tuyến tiền liệt. Lúc này, tuyến có kích thước như một quả chanh, lớn hơn 25 g, tuy nhiên cũng có những người phát triển rất lớn, trên 80 g. Khi bị phì đại, tuyến tiền liệt có thể cản trở dòng nước tiểu từ bàng quang và ra ngoài niệu đạo, gây ra nhiều triệu chứng tiết niệu dưới, ảnh hưởng tới cuộc sống cũng như sức khỏe của bệnh nhân.

Kích thước phì đại tiền liệt tuyến

Tuyến tiền liệt được xác định là phì đại khi nó lớn hơn kích thước trung bình ở tuổi trưởng thành của nam giới, tức là khi nó có chiều rộng hơn 4cm, cao hơn 3 cm cao, dày hơn 2,5 cm và nặng hơn 25 gam.

Kích thước phì đại này khác nhau ở mỗi người đàn ông, có người chỉ lớn hơn kích thước trung bình một chút (30 g) nhưng cũng có người phát triển đặc biệt lớn, trên 80 g, tới tận 100 g.

Theo một số nghiên cứu đáng tin cậy, người ta phát hiện ra mối liên hệ giữa tuổi của bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt với kích thước của tuyến, tóm lược như sau:

Nghiên cứu ngẫu nhiên 120 bệnh nhân có các triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt. Sau khi phỏng vấn lâm sàng, thực hiện siêu âm ổ bụng để ước tính được kích thước tuyến tiền liệt. Bệnh nhân được chia thành 3 nhóm theo độ tuổi:

• Nhóm 1: 28 bệnh nhân, tuổi 41 đến 50 tuổi
• Nhóm 2: 31 bệnh nhân, 51 đến 60 tuổi
• Nhóm 3: 61 bệnh nhân, 61 đến 70 tuổi.

Kết quả như sau:

• Nhóm 41 đến 50 tuổi, 28 bệnh nhân có triệu chứng, 7 bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt, kích thước phì đại tiền liệt tuyến trung bình là 45 cm³ (khoảng 37,5 g)
• Nhóm 51 đến 60 tuổi, 31 bệnh nhân có triệu chứng, 10 bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt, kích thước phì đại tiền liệt tuyến trung bình là hơn 40 cm³ (khoảng 33,3 g)
• Nhóm 61 đến 70 tuổi, 61 bệnh nhân có triệu chứng, 33 bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt, kích thước phì đại tiền liệt tuyến trung bìnhi từ 21 đến 175 cm³ (khoảng 17,5 đến 145,8 g).

Ngoài cho kết quả về kích thước tuyến tiền liệt phì đại theo độ tuổi, nghiên cứu trên còn cho thấy sự gia tăng tỉ lệ mắc bệnh u xơ tuyến tiền liệt theo độ tuổi ở nam giới.

Mối liên hệ giữa kích thước phì đại tiền liệt tuyến và độ nặng của bệnh

Kích thước của tuyến tiền liệt không phản ánh mức độ nghiêm trọng của bệnh hay các triệu chứng bệnh của bạn. Bởi, một số đàn ông có tuyến tiền liệt chỉ hơi to nhưng lại có các triệu chứng đáng kể, ảnh hưởng xấu tới chất lượng cuộc sống của họ, trong khi đó có những đàn ông tuyến tiền liệt rất to nhưng chỉ có các triệu chứng tiết niệu nhẹ.

Vì thế, kích thước tuyến tiền liệt hoàn toàn không quan trọng trong việc xác định nhu cầu điều trị của bệnh nhân. Việc xác định kích thước tuyến tiền liệt phì đại chỉ nhằm giúp bác sĩ đưa ra phương pháp phẫu thuật thích hợp.

Kích thước phì đại tiền liệt tuyến bao nhiêu thì cần mổ?

Bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt được chỉ định điều trị ngoại khoa trong các trường hợp sau:

• Bệnh ở giai đoạn 1 mà gặp các triệu chứng: bí tiểu không khắc phục được, rối loạn tiểu tiện ảnh hưởng tới sinh hoạt và công việc của người bệnh
• Bệnh ở giai đoạn 2 và 3
• Rối loạn tiểu tiện ở mức độ trung bình tới nặng
• Bí tiểu hoàn toàn không khắc phục được
• Nhiễm khuẩn đường tiểu kéo dài, hay tái phát
• Tiểu ra máu do u xơ tuyến tiền liệt
• Bị sỏi bàng quang, túi thừa bàng quang
• Có các biến chứng ảnh hưởng tới chức năng của thận
• Những bệnh nhân không có điều kiện theo dõi và điều trị nội khoa

Có nhiều phương pháp điều trị ngoại khoa khác nhau cho bệnh u xơ tuyến tiền liệt, tùy thuộc vào cơ sở vật chất của bệnh viện, tình hình sức khỏe chung cũng như tình trạng bệnh của bạn mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp.

Phương pháp mổ mở điều trị u xơ tuyến tiền liệt được chỉ định khi:

• Bệnh nhân có chỉ định can thiệp ngoại khoa
• Khối u xơ lớn trên 80 gam
• Có các bệnh kết hợp nặng tại bàng quang, như: sỏi bàng quang lớn hay nhiều viên, túi thừa bàng quang kết hợp
• Có chống chỉ định cắt nội soi: cứng khớp háng, hẹp niệu đạo…

Hiện nay có 2 đường mổ mở u xơ tuyến tiền liệt, đó là mổ qua bàng quang và mổ qua đường sau xương mu.

Kết luận

Kích thước tuyến tiền liệt trải qua nhiều thay đổi trong suốt cuộc đời nam giới, kể từ khi sinh ra đến khi ngoại tứ tuần. Nhìn chung, kích thước của tuyến sẽ ổn định bình thường cho tới khi bước vào những năm 50 tuổi. Hầu hết nam giới đều bắt đầu phát triển kích thước tuyến khi bước vào tuổi trung niên, sự phát triển này được gọi là tăng sản lành tính tuyến tiền liệt hay u xơ tuyến tiền liệt. Đây là căn bệnh không quá nguy hiểm nhưng nếu không điều trị có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của người mắc.