Són tiểu là tình trạng có thể kiểm soát hoặc điều trị được bằng nhiều phương pháp. Bài viết dưới đây, chúng ta cùng đi tìm hiểu những phương pháp hiệu quả thường dùng.
Mục lục
Tiểu són khi nào cần điều trị?
Tiểu són (hay còn gọi là són tiểu) là tình trạng bàng quang bị mất kiểm soát, khiến nước tiểu bị rò rỉ ra ngoài một cách không mong muốn. Người bị tiểu són có thể bị rỉ ra vài giọt nước tiểu hoặc thậm chí là nhiều hơn, đặc biệt khi ho, hắt hơi, cười lớn, tập thể dục hoặc đột ngột buồn tiểu mà không kịp vào nhà vệ sinh.
Mặc dù tiểu són không phải là bệnh nguy hiểm tới tính mạng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Trong một nghiên cứu ở Thổ Nhĩ Kỳ (2005), người ta phát hiện ra rằng són tiểu có tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của 87,2% bệnh nhân ở mức độ từ nhẹ đến trung bình.
Người bệnh nên đến gặp bác sĩ khi:
- Cảm thấy khó chịu, mất tự tin hoặc xấu hổ vì tình trạng tiểu són.
- Tần suất són tiểu xuất hiện nhiều lần, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
- Són tiểu làm bạn hạn chế tham gia các hoạt động xã hội, ngại giao tiếp, tự cô lập bản thân.
- Tiểu són gây ảnh hưởng đến tâm lý, dễ lo âu, trầm cảm hoặc gây trở ngại trong đời sống vợ chồng.
Điều quan trọng là tiểu són hoàn toàn có thể điều trị được nếu phát hiện sớm và có phương pháp điều trị phù hợp. Vì vậy, nếu gặp tình trạng tiểu són làm ảnh hưởng đến sinh hoạt và tâm lý, người bệnh nên chủ động đi khám để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Phân loại tiểu són để điều trị
Để chữa trị són tiểu hiệu quả, việc đầu tiên là phải xác định đúng loại són tiểu đang mắc phải. Có 4 loại thường gặp
- Són tiểu khi tăng áp lực trong bụng (Stress incontinence). Hay gặp ở phụ nữ, đặc biệt phụ nữ đã sinh con qua đường âm đạo. Bệnh xảy ra khi các cơ vùng sàn chậu bị suy yếu.
- Són tiểu cấp kỳ (Urge incontinence). Hay còn gọi là tiểu gấp, tiểu đột ngột, thường gặp ở nam giới và phụ nữ lớn tuổi. Loại này đặc trưng bằng việc người bệnh đột nhiên cảm thấy buồn tiểu không thể kìm hãm được, buồn đến nỗi không kịp để tới nhà vệ sinh.
- Són tiểu khi đầy bàng quang (Overflow incontinence). Loại này đặc trưng bằng triệu chứng lúc nào nước tiểu cũng rò rỉ ra ngoài. Tình trạng này xảy ra khi có thứ gì đó cản trở nước tiểu chảy ra khỏi bàng quang một cách bình thường, bàng quang bị chèn ép khiến nó lúc nào cũng tràn đầy và làm nước tiểu rò rỉ ra ngoài.
- Són tiểu hỗn hợp (Mixed incontinence). Tình trạng này xảy ra khi bạn vừa có triệu chứng của són tiểu cấp kì vừa có triệu chứng của són tiểu khi tăng áp lực trong bụng.
Việc điều trị rất khác nhau ở mỗi bệnh nhân, nó phụ thuộc vào loại tiểu són, nguyên nhân cùng mức độ nghiêm trọng của bệnh. Sau khi chẩn đoán, bác sĩ sẽ lên phác đồ cụ thể cho từng người. Thông thường bác sĩ ưu tiên phương pháp điều trị tại nhà mà không dùng thuốc. Nếu không hiệu quả, sẽ sử dụng phương pháp điều trị khác như thuốc, hỗ trợ từ các thiết bị y tế hoặc phẫu thuật.
Điều quan trọng nhất là cần kiên trì điều trị tiểu són, bởi có thể mất tới 1 tháng hoặc lâu hơn để các phương pháp điều trị này mang lại hiệu quả.
Cách trị tiểu són tại nhà hiệu quả
– Uống nước vào đúng thời điểm.
Người bệnh nên uống đủ nước mỗi ngày nhưng cần chia đều lượng nước, tránh uống quá nhiều trong một lần, đặc biệt là vào buổi tối. Để hạn chế việc phải thức dậy đi tiểu ban đêm, tốt nhất nên ngừng uống nước trước khi đi ngủ khoảng 2-3 tiếng.
Bên cạnh đó, cần hạn chế sử dụng các loại thực phẩm và đồ uống có thể kích thích bàng quang như cà phê, trà, rượu, bia, nước ngọt có ga hay socola. Việc uống nước đúng cách và kiểm soát chế độ ăn uống sẽ giúp giảm áp lực lên bàng quang, hỗ trợ cải thiện tình trạng tiểu són hiệu quả hơn.
– Hoạt động thể chất.
Duy trì hoạt động thể chất đều đặn cũng là một cách hỗ trợ điều trị tiểu són hiệu quả. Nhiều người vì lo ngại tình trạng són tiểu mà ngại vận động, nhưng thực tế, tập thể dục giúp kiểm soát cân nặng, tăng cường sức khỏe và giảm áp lực lên bàng quang.
Chỉ một bộ môn đơn giản như đi bộ mỗi ngày cũng có thể cải thiện sức khỏe. Nếu bạn lo lắng về việc không có phòng tắm hay phòng vệ sinh, bạn có thể lựa chọn những nơi như trung tâm mua sắm, công viên hoặc phòng tập.
– Giữ cân nặng hợp lý.
Béo phì, thừa cân là một trong những nguyên nhân gây ra tiểu són cùng nhiều căn bệnh khác, như tiểu đường, tim mạch,… Vì thế, việc có cân nặng hợp lý có thể giúp ngăn chặn tình trạng són tiểu.
Nếu bạn đang thừa cân, hãy nói chuyện với bác sĩ để có một kế hoạch giảm cân lành mạnh và khoa học.
– Phòng tránh táo bón.
Táo bón khiến các vấn đề liên quan đến đường tiết niệu trở nên tồi tệ hơn, bao gồm cả són tiểu. Vậy nên, bạn hãy chú ý để phòng tránh táo bón. Dưới đây là một số gợi ý:
- Ăn đủ lượng chất xơ trong chế độ ăn uống
- Uống đủ nước mỗi ngày
- Hạn chế ăn các loại thực phẩm chế biến sẵn, sản phẩm từ sữa và thịt
- Vận động cơ thể thường xuyên
- Không nhịn đi tiêu
- Cố gắng xây dựng một lịch trình đi tiêu đều đặn, nhất là sau bữa ăn
– Bỏ thuốc lá.
Nếu bạn đang hút thuốc lá, hãy bỏ thuốc, nó không chỉ tốt cho sức khỏe bàng quang mà còn tốt cho sức khỏe tổng thể của bạn. Theo nhiều nghiên cứu, hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc chứng són tiểu khi tăng áp lực trong bụng, bởi nó gây ho mãn tính hoặc kéo dài. Không những thế, hút thuốc cũng có thể gây ra kích thích bàng quang, khiến bạn buồn tiểu nhiều hơn.
– Đào tạo bàng quang.
Đào tạo bàng quang là việc thực hiện đi tiểu theo lịch trình để giúp giảm rò rỉ. Dựa trên nhật ký bàng quang của bạn, bác sĩ có thể khuyên nên bạn đi vệ sinh vào một số thời gian cụ thể, rồi dần dần kéo dài thời gian giữa các lần để giúp bàng quang có thể chứa nhiều nước tiểu hơn.
Bạn nên ghi lại thói quen đi vệ sinh hàng ngày của mình để bác sĩ có thể xem xét lại.
– Kiểm soát nhu cầu đi tiểu của bạn.
Bạn có thể kiềm chế hoặc kiểm soát cảm giác muốn đi tiểu mạnh. Việc này giúp bạn bớt lo lắng về việc tiểu gấp, phải tìm nhà vệ sinh vội vàng.
Để làm được điều này, mỗi người lại có những cách khác nhau. Chẳng hạn như: tập các bài tập cơ sàn chậu để tăng cường sức mạnh của cơ, thở sâu thư giãn, giữ yên cơ thể;…
– Tập các bài tập cơ sàn chậu.
Cơ sàn chậu khỏe sẽ giúp giữ nước tiểu tốt hơn, hạn chế tình trạng rò rỉ nước tiểu và tiểu gấp. Để làm được điều này, bạn có thể thực hành tập các bài tập cơ sàn chậu, hay còn gọi là các bài tập Kegel. Cả nam giới và nữ giới đều có thể tập các bài tập này.
Cách thực hiện bài tập Kegel như sau:
- Tìm đúng cơ. Để xác định cơ sàn chậu của bạn, hãy ngừng đi tiểu giữa chừng. Các cơ sàn chậu chính là nhữn cơ giúp ngăn dòng nước tiểu chảy ra. Khi bạn đã xác định được cơ sàn chậu của mình, bạn có thể thực hiện các bài tập ở bất kỳ tư thế nào.
- Thực hành tập. Hãy giả vờ như bạn đang cố gắng ngừng tiểu. Kéo vào và siết chặt các cơ đó, giữ trong khoảng 10 giây, sau đó nghỉ 10 giây. Cố gắng co thắt 3-4 lần, làm 10-15 lần mỗi ngày (tổng cộng 90 lần co thắt một ngày). Chú ý không làm căng các cơ ở bụng, đùi hoặc mông. Tránh nín thở. Thay vào đó, hãy hít thở thoải mái trong suốt quá trình tập.
Lưu ý không sử dụng các bài tập Kegel khi đang đi tiểu, điều này có thể dẫn đến việc không làm trống hoàn toàn bàng quang, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu. Nếu bạn gặp khó khăn khi thực hiện các bài tập Kegel, hãy hỏi bác sĩ để bạn có thể tập luyện các cơ chính xác.
– Hỗ trợ tinh thần.
Tiểu són là một tình trạng khiến nhiều bệnh nhân cảm thấy xấu hổ và căng thẳng tinh thần. Tuy nhiên, bạn hãy cân nhắc để trao đổi với gia đình và bạn bè xung quanh để được hỗ trợ và cảm thông hơn. Họ cũng có thể giúp đỡ bạn để bạn có thể được sử dụng nhà vệ sinh thường xuyên.
Điều trị tiểu són nhờ y tế
Nếu việc tự chăm sóc và điều trị tại nhà không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể kê đơn thuốc, sử dụng các thiết bị y tế hỗ trợ hoặc biện pháp cuối cùng là phẫu thuật.
– Sử dụng thuốc trị tiểu són.
Đối với tình trạng tiểu gấp, bác sĩ có thể kê một trong các loại thuốc sau đây để giúp thư giãn cơ bàng quang của bạn
- Chất đối kháng thụ thể muscarinic
- Chất chủ vận beta-3
- Thuốc cường hệ adrenergic beta-3
- Thuốc chống trầm cảm ba vòng
Các loại thuốc này có dạng viên nén hoặc miếng dán.
Nếu bạn là đàn ông và bị són tiểu do phì đại tiền liệt tuyến, bác sĩ có thể kê một số loại thuốc khác ngoài antimuscarinics, như:
- Thuốc chặn alpha
- Chất ức chế 5-alpha reductase
– Hỗ trợ điều trị từ thiết bị y tế.
- Ống thông tiểu: Giúp làm rỗng bàng quang cho người bị són tiểu khi đầy bàng quang. Có thể sử dụng 1 lần/ngày, nhiều lần/ngày hoặc liên tục. Cần chú ý vệ sinh sạch sẽ để tránh nhiễm trùng.
- Đệm thấm hút và quần áo bảo hộ: Hỗ trợ thấm hút nước tiểu, phù hợp với người bị tiểu nhỏ giọt hoặc rò rỉ nhẹ. Thiết kế nhỏ gọn, kín đáo như đồ lót bình thường. Nam giới có thể dùng thêm bộ thu nhỏ giọt đeo ngoài dương vật.
- Vòng nâng pessary (cho nữ): Đặt vào âm đạo để ép niệu đạo, giúp giảm són tiểu khi gắng sức (ho, hắt hơi, vận động mạnh…). Dùng cho người bị són tiểu khi tăng áp lực trong bụng.
- Thiết bị hỗ trợ giống tampon (cho nữ): Dùng một lần, đặt vào âm đạo tối đa 12 giờ. Có tác dụng nâng đỡ cổ bàng quang và niệu đạo, giúp hạn chế rò rỉ nước tiểu.
– Các liệu pháp can thiệp.
- Vật liệu bơm căng phồng. Tiêm vào mô xung quanh niệu đạo giúp niệu đạo khép chặt hơn, giảm tình trạng rò rỉ nước tiểu. Phương pháp này hiệu quả không bằng phẫu thuật, thường áp dụng cho trường hợp nhẹ.
- Các chất kích thích thần kinh. Cấy thiết bị nhỏ dưới da (giống máy điều hòa nhịp tim), phát ra xung điện nhẹ đến dây thần kinh kiểm soát bàng quang (dây thần kinh xương cùng). Có thể cấy ở mông, trên vùng mu hoặc đặt qua âm đạo (với nữ).
- Tiêm botulinum loại A (Botox). Tiêm trực tiếp vào cơ bàng quang giúp làm giảm co thắt quá mức, cải thiện chứng bàng quang tăng hoạt. Phương pháp này dùng khi thuốc điều trị không hiệu quả.
– Phẫu thuật.
Nếu bị són tiểu do tắc nghẽn hoặc niệu đạo bị thu hẹp, bác sĩ có thể điều trị bằng phẫu thuật để loại bỏ tắc nghẽn. Một số thủ thuật phẫu thuật cho són tiểu là:
- Cơ thắt nhân tạo. Thủ thuật này dành cho nam giới. Cấy một vòng bít chứa chất lỏng quanh cổ bàng quang giúp đóng cơ vòng tiểu tiện. Khi muốn đi tiểu, người bệnh chỉ cần ấn vào van dưới da để mở vòng bít.
- Đặt dải treo niệu đạo. Đặt một dải lưới hoặc vật liệu tổng hợp quanh niệu đạo và cổ bàng quang, giúp cố định và giữ niệu đạo đóng lại, đặc biệt khi ho, hắt hơi hay vận động mạnh
- Phẫu thuật kết hợp (khi có kèm sa tạng chậu): Áp dụng cho nữ giới bị tiểu són kèm sa cơ quan vùng chậu. Phẫu thuật kết hợp giữa đặt dải treo niệu đạo và chỉnh sửa vị trí các cơ quan bị sa.
Kết luận: Són tiểu là một tình trạng phổ biến và gây nhiều ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Tuy nhiên đây là tình trạng có thể điều trị được. Các phương pháp điều trị tiểu són trong bài chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho bất kì chẩn đoán cũng như phương pháp điều trị chuyên nghiệp nào từ bác sĩ.
