Phương pháp điều trị u xơ tuyến tiền liệt tổng hợp!

U xơ tuyến tiền liệt (phì đại tuyến tiền liệt) là kích thước tuyến tiền liệt phát triển quá mức gây ra các tình trạng rối loạn tiểu tiện. Nếu không được điều trị sẽ gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống cũng như sức khỏe người bệnh. Vậy điều trị u xơ tuyến tiền liệt có những phương pháp nào? 

Mục đích điều trị u xơ tuyến tiền liệt

Mục đích điều trị: Cải thiện triệu chứng, giảm tắc nghẽn, cải thiện tình trạng làm trống bàng quang, ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiểu và tổn thương thận, cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt.

Các phương pháp điều trị gồm:

• Thận trọng chờ đợi
• Điều trị nội khoa
• Điều trị bằng Đông Y
• Điều trị ngoại khoa

Lựa chọn điều trị: Để xem xét xem bạn cần sử dụng phương pháp điều trị u xơ tuyến tiền liệt nào, bác sĩ sẽ xem xét một số yếu tố, bao gồm:

• Kích thước của tuyến tiền liệt
• Độ tuổi
• Sức khỏe tổng thể
• Mức độ ảnh hưởng của các triệu chứng

Các giai đoạn của u xơ tuyến tiền liệt cùng chỉ định điều trị như sau:

• Giai đoạn 1: Tuyến tiền liệt bắt đầu phì đại nhưng chưa gây tắc nghẽn hay triệu chứng rõ ràng. Người bệnh vẫn tiểu tiện bình thường, không khó chịu. Giai đoạn này chỉ cần theo dõi định kỳ, điều chỉnh lối sống như giảm uống nước buổi tối, hạn chế rượu bia, không cần dùng thuốc.
• Giai đoạn 2: Bắt đầu xuất hiện các triệu chứng tiểu nhiều lần, tiểu đêm, buồn tiểu gấp, đặc biệt về sáng sớm. Nước tiểu tồn dư sau khi tiểu khoảng 50ml, tuy chưa có tổn thương thực thể. Ở giai đoạn này, bệnh nhân được chỉ định điều trị bằng thuốc nội khoa để giảm kích thước tuyến tiền liệt và kiểm soát triệu chứng.
• Giai đoạn 3: Bàng quang giãn và yếu đi do phải làm việc quá sức. Xuất hiện tình trạng tiểu khó, dòng tiểu yếu, nước tiểu tồn dư >100ml, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt là giấc ngủ. Giai đoạn này thường cần kết hợp điều trị nội khoa và phẫu thuật can thiệp (như nội soi hoặc laser).
• Giai đoạn 4: Là giai đoạn mất bù, khi bàng quang không còn khả năng co bóp hiệu quả, dẫn đến bí tiểu, tiểu không tự chủ, nước tiểu ứ đọng >300ml (có thể lên tới 1500ml). Người bệnh xuất hiện các triệu chứng toàn thân như thiếu máu, mệt mỏi, phù, huyết áp cao. Đây là giai đoạn nặng, cần can thiệp ngoại khoa ngay để tránh suy thận và biến chứng nguy hiểm.

Các phương pháp điều trị u xơ tuyến tiền liệt

Chờ đợi thận trọng

Phương pháp này bao gồm việc bác sĩ trấn an và hướng dẫn lối sống lành mạnh cho bệnh nhân.

✔ Trấn an: U xơ tuyến tiền liệt không phải bệnh tiền ung thư và không tiến triển thành ung thư tuyến tiền liệt, vì vậy người bệnh không cần quá lo lắng.

✔ Điều chỉnh lối sống:

• Hạn chế uống nhiều nước vào buổi tối.
• Thận trọng khi dùng thuốc lợi tiểu, thuốc thông mũi, thuốc chống trầm cảm.
• Tập bài tập sàn chậu và thể dục nhẹ như đi bộ, yoga, thái cực quyền.
• Tránh caffeine, rượu, đồ cay nóng.
• Ăn thực phẩm tốt cho tuyến tiền liệt: cà chua, cá hồi, hạt mắc-ca, bơ…
• Thực hiện kỹ thuật double voiding: sau khi tiểu, đợi 2–3 phút rồi tiểu lại để làm trống bàng quang.
• Massage niệu đạo: dùng tay ấn nhẹ vùng gốc bìu, vuốt nhẹ về phía đầu dương vật để đẩy phần nước tiểu còn sót (thực hiện theo hướng dẫn bác sĩ).

✔ Khám định kỳ: Theo dõi tuyến tiền liệt 1 năm/lần hoặc sớm hơn nếu triệu chứng thay đổi.

Tìm hiểu thêm: U xơ tiền liệt tuyến nên ăn gì kiêng gì?

Điều trị nội khoa

Điều trị nội khoa là việc chẩn đoán và điều trị mà không phẫu thuật các cơ quan bên trong cơ thể, đặc biệt là ở người lớn. Phương pháp nội khoa chủ yếu điều trị bằng thuốc.

Có hai nhóm thuốc chính để điều trị u xơ tuyến tiền liệt là:

• Các thuốc chẹn alpha
• Các loại thuốc nội tiết tố 5-ARI
• Tadalafil (Cialis)
• Các loại thuốc khác

Bệnh nhân có thể sử dụng độc lập các loại thuốc hoặc sử dụng kết hợp. Việc này sẽ theo chỉ định của bác sĩ.

1) Các thuốc chẹn alpha.

Nhóm thuốc này hoạt động bằng cách ngăn chặn các đầu dây thần kinh giao cảm ở cổ bàng quang, từ đó làm cải thiện các triệu chứng chủ quan cũng như khách quan của u xơ tuyến tiền liệt. Chúng không có tác dụng thu nhỏ hay ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh.

Các loại thuốc được sử dụng trong nhóm này là:

• Loại ức chế alpha không chọn lọc: Phenoxybenzamin, Nicergoline, Thymoxamine.
• Loại ức chế chọn lọc trên alpha-1: Prazosin, Alphazosin, Indoramin.
• Loại ức chế alpha-1 có tác dụng kéo dài: Terazosin, Doxazoxin, Tamsulosin.

2) Các loại thuốc nội tiết tố 5-ARI.

Thuốc 5-ARI được dùng phổ biến trong điều trị u xơ tuyến tiền liệt, hoạt động bằng cách ức chế chuyển testosterone thành DHT – hormone gây phì đại tuyến tiền liệt.

Hiệu quả: Phù hợp cho bệnh nhân có tuyến >40g và PSA >1,5 µg/L. Trường hợp tuyến nhỏ (<30g) hoặc PSA thấp, hiệu quả kém hơn.

Tác dụng: Giúp làm chậm tiến triển phì đại, giảm nhu cầu phẫu thuật, đặc biệt hữu ích với người cao tuổi hoặc có bệnh nền.

Lưu ý:

• Chi phí cao, chỉ nên dùng khi có chỉ định của bác sĩ.
• Có thể gây rối loạn tình dục, mất ham muốn, xuất tinh ngược.
• Người có thùy trung tuyến nhô vào bàng quang vẫn có thể cần phẫu thuật.

Các loại 5-ARI phổ biến tại Việt Nam và Châu Á: Finasteride và Flutamide.

3) Sử dụng kết hợp các loại thuốc, với các kết hợp thường thấy là:

• Finasteride và doxazosin
• Dutasteride và tamsasmin
• Thuốc chẹn alpha và thuốc chống động kinh

4) Tadalafil (Cialis). Đây là một loại thuốc dùng để điều trị rối loạn cương dương, tuy nhiên nó cũng được FDA chấp nhận để điều trị u xơ tuyến tiền liệt. Nếu nam giới vừa bị rối loạn cương cương, vừa bị u xơ tuyến tiền liệt, bác sĩ có thể kê loại thuốc này.

5) Các loại thuốc khác. Ngoài các loại thuốc trên, tùy thuộc vào tình hình của bạn mà bác sĩ có thể kê thêm một số loại thuốc khác như: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), thuốc lợi tiểu, thuốc kháng cholinergic,…

Chi tiết: Các loại thuốc điều trị u xơ tiền liệt tuyến

Điều trị Đông Y

Ngoài các phương pháp trên, nhiều bệnh nhân cũng lựa chọn điều trị bằng Đông Y, với các phương pháp điều trị bổ sung/thay thế như: châm cứu, bấm huyệt, sử dụng các loại thuốc Đông y.

✔ Châm cứu. Châm cứu giúp cải thiện đáng kể các triệu chứng liên quan đến căn bệnh này. Để châm cứu, bạn nên tới các cơ sơ Đông y uy tín hoặc tới các bệnh viện y học cổ truyền để được các bác sĩ có giấy phép hành nghề và có kinh nghiệm tiến hành điều trị, có như vậy mới đạt được hiệu quả và tránh được các biến chứng.

✔ Bấm huyệt. Bấm huyệt cũng là một phương pháp khác để điều trị u xơ tuyến tiền liệt. Nó không giúp làm khối u teo nhỏ đi, nhưng có thể hỗ trợ làm giảm các triệu chứng rối loạn tiểu tiện do bệnh này gây ra, để bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn.

✔ Sử dụng các loại thuốc Đông Y. Các thầy thuốc Đông Y từ xa xưa gọi tình trạng u xơ tuyến tiền liệt là hội chứng lin. Hội chứng này được mô tả là sự tắc nghẽn dòng nước tiểu, rối loạn tiểu tiện và nhiều triệu chứng khác. Họ phân bệnh thành nhiều thể khác nhau và với mỗi thể lại kê những bài thuốc phù hợp.

Một số bài thuốc có thể kể tới là: bài thuốc từ trinh nữ hoàng cung, bồ quân, náng hoa trắng,… Chi tiết tham khảo: Cách chữa u xơ tiền liệt tuyến bằng thuốc nam hiệu quả

Điều trị ngoại khoa

Điều trị ngoại khoa gồm nhiều phương pháp khác nhau, được chia thành 2 loại là: Thủ tục xâm lấn tối thiểu và thủ tục xâm lấn.

Điều trị ngoại khoa được chỉ định khi các phương pháp nội khoa không còn hiệu quả, hoặc triệu chứng gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Các phương pháp ngoại khoa được chia làm hai nhóm chính: xâm lấn tối thiểu và xâm lấn.

🔹 Nhóm thủ thuật xâm lấn tối thiểu. Đây là những phương pháp can thiệp ít tổn thương, thời gian phục hồi nhanh:

• Đặt ống thông: Dùng trong trường hợp bí tiểu cấp tính, giúp dẫn nước tiểu ra ngoài qua ống thông đặt trực tiếp vào bàng quang.
• Trị liệu bằng hơi nước (CWVA, Rezum): Sử dụng hơi nước nóng phá hủy mô tuyến tiền liệt dư thừa mà không ảnh hưởng đến mô lành.
• Liệu pháp vi sóng (TUMT): Dùng sóng vi ba làm nóng và phá hủy mô tuyến tiền liệt, giúp cải thiện dòng tiểu.
• Cắt bỏ mô bằng kim xuyên (TUNA): Dùng kim siêu nhỏ phát sóng radio tần số cao để tiêu diệt mô tuyến phì đại, thích hợp với tuyến nhỏ.
• Can thiệp nội mạch (nút động mạch): Sử dụng hạt nhỏ để chặn mạch máu nuôi tuyến tiền liệt, làm mô tuyến teo lại dần.

🔹 Nhóm phẫu thuật xâm lấn. Phù hợp với các trường hợp nặng, tuyến tiền liệt quá to hoặc biến chứng nguy hiểm:

• Cắt bỏ tuyến tiền liệt qua nội soi niệu đạo (TURP): Loại bỏ phần tuyến gây chèn ép bằng dao điện thông qua ống nội soi.
• Rạch tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TUIP): Tạo vài đường rạch nhỏ giúp giảm áp lực bàng quang mà không cần cắt bỏ mô.
• Phẫu thuật bằng laser: Dùng tia laser tiêu diệt mô thừa. Có nhiều loại laser như: Ho:YAG, KTP, Nd:YAG… Ưu điểm: ít đau, ít mất máu, phục hồi nhanh.
• Phẫu thuật mổ mở: Áp dụng khi tuyến tiền liệt quá lớn. Có thể mổ qua bàng quang hoặc sau xương mu. Tuy hiệu quả nhưng có nguy cơ tai biến trong mổ (chảy máu, tổn thương cơ quan lân cận) và biến chứng sau mổ (nhiễm trùng, viêm tinh hoàn, chảy máu…).

U xơ tuyến tiền liệt là nguyên nhân phổ biến gây ra các rối loạn chức năng ở nam giới. Mục tiêu chính của điều trị u xơ tuyến tiền liệt không chỉ là cải thiện lưu lượng nước tiểu, giảm điểm số triệu chứng mà còn giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.