“Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên 50% nam giới trong độ tuổi từ 60 – 70 bị phì đại tiền liệt tuyến và lên đến 88% ở những người 80 tuổi. Tại Việt Nam, tỷ lệ nam giới mắc bệnh rơi vào khoảng 45 – 70% và nằm trong nhóm tuổi từ 45 – 75. Vậy “phì đại tuyến tiền liệt là gì?” hãy cùng vuongbao.com tìm hiểu chi tiết nhé!
Mục lục
Phì đại tiền liệt tuyến là gì?
Phì đại tuyến tiền liệt là căn bệnh lành tính được hình thành do quá trình tăng sinh quá mức của các mô tế bào trong tuyến tiền liệt khiến kích thước tuyến tiền liệt lớn lên, chèn ép vào niệu đạo, bàng quang và gây cản trở dòng nước tiểu. Khi có những triệu chứng của bệnh cần được thăm khám và điều trị kịp thời nếu không sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm đến đường tiết niệu.
Phì đại tiền liệt tuyến còn được gọi là u xơ tiền liệt tuyến hay tăng sản lành tính tuyến tiền liệt.
☛ Xem thêm: Vị trí, vai trò của tuyến tiền liệt
Nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt
Nguyên nhân phân tử của phì đại tuyền tiền liệt rất phức tạp và chưa được hiểu rõ. Có một số nguyên nhân chính được cho là góp phần vào sự phì đại tuyến tiền liệt đó là:
Tuổi tác: Trong suốt cuộc đời, đàn ông luôn tăng trưởng tuyến tiền liệt. Khi vào độ tuổi trung niên trở đi sự tăng trưởng này có thể trở nên quá mức, gây chèn ép đường tiểu và dẫn đến các triệu chứng về tiết niệu. Tuổi tác chính là yếu tố nguy cơ khởi phát bệnh phì đại tiền liệt tuyến.
Di truyền: Yếu tố di truyền đóng góp khoảng 72% nguy cơ mắc các triệu chứng về đường tiết niệu dưới. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh, nguy cơ của bạn cũng cao hơn, với khả năng khối lượng tuyến tăng và triệu chứng xuất hiện sớm hơn.
Các hormone:
Hormone steroid giới tính có liên kết với sự phát triển của u xơ tuyến tiền liệt. Trong đó, các androgens được cho là có mối liên hệ lớn nhất.
- Testosterone và DHT: Tại tuyến tiền liệt, testosterone được chuyển thành dihydrotestosterone (DHT) bởi enzyme 5α-reductase. Nồng độ DHT cao kích thích sự phát triển nhanh của tế bào, góp phần vào phì đại.
- Estrogen: Hormone estrogen và các thụ thể của nó cũng có vai trò trong việc điều chỉnh sự phát triển của tế bào tuyến tiền liệt.
Viêm nhiễm:
Viêm nhiễm là hiện tượng thường gặp đi kèm với phì đại tuyến. Viêm có thể:
- Tăng khối lượng và trọng lượng của tuyến.
- Kích hoạt quá trình giải phóng cytokine và các yếu tố tăng trưởng, thúc đẩy tăng sinh tế bào không kiểm soát.
Hội chứng chuyển hóa:
Hội chứng chuyển hóa là một nhóm các tình trạng bệnh xảy ra cùng một lúc với nhau, chúng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường tuýp 2 và đột quỵ. Nếu chỉ mắc một trong những căn bệnh này thì không gọi là hội chứng chuyển hóa.
Trong một đánh giá có hệ thống, hội chứng chuyển hóa (MetS) và phì đại tiền liệt tuyến có mối quan hệ đáng kể với nhau. Nghiên cứu về nam giới bị hội chứng chuyển hóa thì thấy 80% trong số này có nguy cơ mắc phì đại tuyến tiền liệt cao hơn những người khác. Tuy nhiên không có sự khác biệt về điểm số triệu chứng giữa những người đàn ông bị phì đại tuyến tiền liệt có MetS và những người đàn ông chỉ bị phì đại tuyến tiền liệt.
Yếu tố lối sống: Vận động thể chất thường xuyên có thể giảm nguy cơ mắc bệnh lên tới 25%, cho thấy tập thể dục có ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe tuyến tiền liệt.
Chế độ ăn uống
Có một vài tín hiệu cho thấy có mối liên quan giữa các chất dinh dưỡng và nguy cơ mắc phì đại tiền liệt tuyến. Theo đó, việc tiêu thụ quá nhiều rượu và các chất dinh dưỡng đa vi lượng (như thịt đỏ, sữa và các sản phẩm từ sữa, thịt gia cầm, chất béo,…) có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. Còn nếu ăn nhiều rau xanh (đặc biệt các loại rau củ chứa carotenoids), axit béo không bão hòa, vitamin A, D, axit linoleic thì có thể giảm nguy cơ mắc bệnh.
Béo phì: Trong một số nghiên cứu đã cho thấy, mỗi lần tăng chỉ số khối cơ thể lên 1kg/m2 thì tuyến tiền liệt sẽ tăng 0,41cc thể tích. Điều này chứng tỏ rằng, chỉ số khối cơ thể có liên quan tới kích thước của tuyến tiền liệt. Hơn nữa, những người bị béo phì, với BMI trên 35 kg/m2 cũng có nguy cơ mắc phì đại tuyến tiền liệt cao hơn những người không bị béo phì.
Do một số điều kiện y tế: cũng được cho là yếu tố rủi ro liên quan tới bệnh phì đại tuyến tiền liệt, đó là: bệnh tăng huyết áp, lipid huyết thanh, lipoprotein máu, .v.v.
Triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt
Khi tuyến tiền liệt phì đại, nó chèn ép vào niệu đạo (ống dẫn nước tiểu ra khỏi bàng quang) và có thể cản trở dòng chảy của nước tiểu. Điều này dẫn đến những khó khăn khi đi tiểu như:
Thường xuyên rơi vào tình trạng buồn tiểu khẩn cấp
- Tiểu đêm
- Tiểu nhiều lần
- Khó tiểu
- Dòng nước tiểu yếu
- Tiểu ngắt quãng
- Tiểu rắt
- …
Các triệu chứng ít phổ biến:
- Nhiễm trùng đường tiết niệu
- Mất khả năng đi tiểu
- Tiểu ra máu
vv
Các triệu chứng đi tiểu liên quan đến bệnh phì đại tiền liệt tuyến được gọi với thuật ngữ y học là các triệu chứng đường tiết niệu dưới (lower urinary tract symptoms – LUTS).
Kích thước của tuyến tiền liệt không liên quan trực tiếp tới mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, bởi nhiều đàn ông có tuyến tiền liệt rất to nhưng chỉ có vài triệu chứng nhẹ, trong khi nhiều đàn ông có tuyến tiền liệt nhỏ nhưng triệu chứng lại đáng kể.
Hãy luôn lắng nghe khi cơ thể lên tiếng, nếu bạn có những triệu chứng khó chịu bất thường nên đến các trung tâm y tế để kiểm tra sức khỏe để có thể phát hiện bệnh kịp thời.
Biến chứng của phì đại tiền liệt tuyến
Phì đại tuyến tiền liệt là bệnh lý lành tính không phải ung thư và hoàn toàn có thể điều trị kiểm soát được tình trạng bệnh. Tuy nhiên, nếu không điều trị, các triệu chứng sẽ có xu hướng xấu dần đi và có thể gây ra một số biến chứng như:
Bí tiểu
Bí tiểu được chia ra là 2 loại là bí tiểu cấp tính và bí tiểu mạn tính.
- Cấp tính: Là tình trạng khẩn cấp, người bệnh không thể đi tiểu, rất đau đớn. Nếu không cấp cứu kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng.
- Mạn tính: Xảy ra từ từ, kéo dài, là dấu hiệu cảnh báo vấn đề tiềm ẩn nghiêm trọng.
Sỏi bàng quang
Bệnh nhân bị phì đại tiền liệt tuyến thường gặp tình trạng tiểu không hết, điều này khiến nước tiểu ứ đọng, các tinh thể hình thành, lâu dần trở thành sỏi. Sỏi bàng quang gây đau vùng bụng dưới, dương vật, tiểu ra máu, tiểu buốt… Nếu không điều trị, có thể gây nhiễm trùng hoặc rối loạn chức năng bàng quang.
Bàng quang giảm khả năng lưu trữ
Phì đại tuyến tiền liệt làm niệu đạo bị chèn ép, gây khó khăn cho quá trình tống xuất nước tiểu ra ngoài. Để việc đi tiểu được diễn ra thuận lợi, bàng quang buộc phải co bóp mạnh hơn. Dần dần, thành bàng quang trở nên dày hơn, khoang bàng quang thu hẹp lại, giảm khả năng lưu trữ nước tiểu. Điều này làm bệnh nhân thường xuyên phải đi tiểu, nếu tình trạng tồi tệ hơn, còn có thể gây bí tiểu đột ngột.
Nhiễm trùng đường tiết niệu
Nhiễm trùng đường tiết niệu là một bệnh nhiễm trùng trong hệ thống tiết niệu. Phần lớn các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu là do vi khuẩn Escherichia coli (E. coli) gây ra, vi khuẩn này thường được tìm thấy trong hệ thống tiêu hóa.
Có hai loại nhiễm trùng đường tiết niệu là: viêm bàng quang và viêm niệu đạo. Viêm bàng quang là một bệnh nhiễm trùng bàng quang. Viêm niệu đạo là một bệnh nhiễm trùng niệu đạo. Nếu không được điều trị, bệnh có thể lây lan và gây nhiễm trùng thận.
Nước tiểu chạy ngược vào thận và suy thận
Khi nước tiểu bị ứ đọng, nó có thể chảy ngược vào cả hai thân, khiến thận bị tổn thương và viêm nhiễm, nghiêm trọng hơn, nó có thể gây ra suy thận.
Rối loạn cương dương
Có mối liên hệ giữa phì đại tuyến tiền liệt và rối loạn cương. Bệnh càng nặng thì rối loạn cương càng phổ biến.
Tăng nguy cơ té ngã, ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần
Người lớn tuổi có triệu chứng nặng dễ bị té ngã hơn, dẫn đến gãy xương, tàn tật hoặc tử vong. Bệnh còn gây lo âu, trầm cảm, mất ngủ và ảnh hưởng tới đời sống tình dục.
Chuẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt bằng cách nào?
Để chẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt (BPH), bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc hỏi về tiền sử bệnh lý cá nhân và gia đình, sau đó tiến hành khám lâm sàng và đánh giá triệu chứng. Một số xét nghiệm cần thiết sẽ giúp xác định kích thước tuyến tiền liệt và loại trừ các bệnh khác có triệu chứng tương tự:
Xét nghiệm trong phòng thí nghiệm
Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm có thể bao gồm:
- Kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA). Xét nghiệm máu đo mức độ PSA, một loại protein được sản xuất bởi các tế bào tuyến tiền liệt, trong máu; nó có thể tăng ở những người đàn ông bị ung thư tuyến tiền liệt nhưng cũng có thể tăng ở những người mắc bệnh phì đại tuyến tiền liệt, mặc dù mức độ thường chỉ tăng nhẹ. Khi đánh giá kết quả, bác sĩ phải xem xét cả nồng độ PSA trong máu và kích thước tuyến tiền liệt của người đàn ông.
- Xét nghiệm nước tiểu. Một nhóm các xét nghiệm được sử dụng để tìm kiếm các dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc máu trong nước tiểu (tiểu máu)
- Nuôi cấy nước tiểu. Xét nghiệm được sử dụng để tìm kiếm dấu hiệu nhiễm trùng tiểu
- Điện giải đồ, xét nghiệm BUN và creatinine. Các xét nghiệm để đánh giá chức năng thận
Xét nghiệm phi phòng thí nghiệm
Các xét nghiệm phi phòng thí nghiệm có thể bao gồm:
- Khám trực tràng kỹ thuật số (DRE): Bác sĩ đưa một ngón tay vào trực tràng để ước lượng kích thước tuyến tiền liệt.
- Siêu âm tuyến tiền liệt qua trực tràng: Đo kích thước và đánh giá cấu trúc tuyến tiền liệt.
- Siêu âm bàng quang: Kiểm tra lượng nước tiểu còn sót lại sau khi đi tiểu.
- Đo lưu lượng nước tiểu và áp lực bàng quang: Xác định tốc độ dòng tiểu và mức áp lực bên trong bàng quang.
- Nội soi bàng quang: Quan sát trực tiếp bên trong niệu đạo và bàng quang.
- Sinh thiết tuyến tiền liệt: Lấy mẫu mô nhỏ để kiểm tra xem có tế bào bất thường hay ung thư.
- Kiểm tra thần kinh: Giúp phát hiện các vấn đề tiết niệu không do tuyến tiền liệt gây ra.
Một số xét nghiệm khác
Bác sĩ có thể sử dụng thêm một số xét nghiệm khác để tìm ra chính xác bệnh. Bao gồm:
- Siêu âm Transrectal: Hiển thị cấu trúc và kích thước tuyến tiền liệt chi tiết hơn.
- Soi bàng quang (urethrocystoscopy): Quan sát bên trong bàng quang và niệu đạo.
- Chụp CT hoặc Pyelogram tĩnh mạch: Phát hiện sỏi, khối u hoặc tắc nghẽn trong đường tiết niệu trên.
Điều trị phì đại tuyến tiền liệt
Việc lựa chọn điều trị cho phì đại tiền liệt tuyến chủ yếu phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Hiện nay, có các lựa chọn sau trong điều trị phì đại tuyến tiền liệt:
Theo dõi tích cực
Theo dõi tích cực các triệu chứng là việc bệnh nhân thay đổi một số thói quen trong cuộc sống hằng ngày và kiểm tra tuyến tiền liệt định kì mỗi năm một lần (có thể sớm hơn nếu các triệu chứng có sự thay đổi). Phương pháp này thường được lựa chọn khi các vấn đề gây ra bởi phì đại tiền liệt tuyến chỉ là vấn đề nhỏ, không ảnh hưởng quá nhiều tới chất lượng sống.
Một vài gợi ý cho bệnh nhân trong cuộc sống hàng ngày để kiểm soát triệu chứng, đó là:
- Uống ít nước hơn vào buổi tối để hạn chế tình trạng đi tiểu đêm, đặc biệt là khoảng 2 giờ trước khi đi ngủ. Tuy nhiên cần nhớ là vẫn phải đảm bảo uống đủ nước trong ngày.
- Uống nước lợi tiểu trong chừng mực bao gồm: rượu, đồ uống chứa caffeine, các loại nước ngọt có gas bởi chúng làm tăng lượng nước tiểu trong bàng quang và khiến bạn đi tiểu nhiều hơn
- Ấp dụng kỹ thuật làm trống khi bạn đi tiểu. Sau khi đi tiểu xong, bạn hãy ra khỏi nhà vệ sinh như bình thường, sau khoảng 1-2 phút thì quay lại và cố gắng đi tiểu thêm một lần nữa. Chú ý cần tránh căng thẳng khi đi tiểu. Phương pháp này giúp tăng cơ hội làm trống bàng quang đúng cách, nó cũng giúp tống xuất phần nước tiểu còn sót lại ra khỏi niệu đạo.
- Rèn luyện khả năng giữ nước tiểu của bàng quang. Thực hiện bằng cách không đi vệ sinh ngay lập tức khi bạn bắt đầu cảm thấy thôi thúc, mà nên đợi một vài phút. Sau đó tăng dần khoảng thời gian lên, khoảng 2 tiếng đi vệ sinh một lần.
☛ Đọc thêm: Phì đại tiền liệt tuyến nên ăn gì?
Điều trị bằng thuốc
Một số loại thuốc đã được FDA phê duyệt để giúp giảm triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt như:
Thuốc chẹn alpha: không làm giảm kích thước tuyến tiền liệt, nhưng chúng rất hiệu quả trong việc làm giảm các triệu chứng. Thuốc hoạt động bằng cách thư giãn các cơ xung quanh tuyến tiền liệt và cổ bàng quang, từ đó giúp nước tiểu chảy dễ dàng hơn. Thuốc có hiệu quả nhanh triệu chứng sẽ được cải thiện trong vòng 1-2 ngày và dùng hiệu quả nhất đối với nam giới có tuyến tiền liệt bình thường đến vừa phải.
Các loại thuốc thuộc nhóm này bao gồm: Flomax (tamsulosin), Uroxatral (alfuzosin), Hytrin (terazosin), Cardura (doxazosin) và Rapaflo (silodosin).
Thuốc ức chế 5-Alpha reductas: có thể thu nhỏ một phần tuyến tiền liệt bằng cách làm giảm mức độ hormone dihydrotestosterone (DHT). Thuốc này mất nhiều thời gian để hoạt động hơn thuốc chẹn alpha, sau khoảng 3-6 tháng mới thấy hiệu quả. Thuốc ức chế 5-Alpha giúp làm giảm nguy cơ bí tiểu cấp tính và cũng như giảm nguy cơ phải phẫu thuật.
Các loại thuốc thuốc nhóm này: Proscar (finasteride) và Avodart ( dutasteride ).
Liệu pháp phối hợp thuốc, mang lại hiệu quả chống các triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt cao hơn. Một số ví dụ về thuốc kết hợp bao gồm thuốc chẹn alpha và thuốc ức chế 5-Alpha reductase; hoặc một thuốc chẹn alpha và thuốc kháng cholinergic.
☛ Bài chi tiết: Các nhóm thuốc đặc trị phì đại tiền liệt tuyến
Phẫu thuật
Nếu việc sử dụng thuốc không có hiệu quả hoặc các triệu chứng khá nghiêm trọng thì bác sỹ sẽ khuyên nên phẫu thuật. Có một số loại phẫu thuật giúp tuyến tiền liệt giảm kích thước và mở niệu đạo bằng cách loại bỏ hoặc phá hủy mô tuyến tiền liệt.
Một số thủ thật sẵn có hiện nay là:
- TUMT (liệu pháp nhiệt vi sóng transurethral)
- TUNA (cắt bỏ kim xuyên sọ)
- Stent tuyến tiền liệt
- TURP (cắt bỏ tuyến tiền liệt)
- TUIP (rạch xuyên tuyến tiền liệt)
- Phẫu thuật Laser
- Phẫu thuật mở tuyến tiền liệt (phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt)
- .v.v.
Lưu ý là bất kỳ loại phẫu thuật nào cũng có tác dụng phụ. Một số tác dụng phụ xảy ra như tinh dịch chảy ngược vào bàng quang, mất kiểm soát bàng quang, bất lực…
Vương bảo cải thiện phì đại tiền liệt tuyến hiệu quả
Ngoài ra, để hỗ trợ điều trị phì đại tuyến tiền liệt người sử dụng có thể dùng TPBVSK Vương Bảo với thành phần là cao náng hoa trắng, cao hải trung kim, cao rau tàu bay và cao nam sài hồ, ngải nhật.
Sản phẩm có tác dụng:
- Hỗ trợ làm giảm kích thước và hạn chế sự phát triển của phì đại tuyến tiền liệt lành tính
- Cải thiện các rối loạn tiểu tiện ở nam giới có phì đại tuyến tiền liệt lành tính.
- Ngoài ra, sau phẫu thuật bệnh nhân cũng có thể sử dụng Vương Bảo để ngăn ngừa tái phát bệnh.
Sử dụng Vương Bảo người bệnh hoàn toàn có thể an tâm với chính sách cam kết hoàn tiền nếu không hiệu quả. Để tìm nhà thuốc có bán Vương Bảo, bạn có thể BẤM VÀO ĐÂY
Kết luận: Phì đại tuyến tiền liệt là một bệnh lành tính, biểu hiện bởi các rắc rối với việc đi tiểu. Đây là căn bệnh không quá nguy hiểm nhưng nếu không được phát hiện và có phương pháp điều trị đúng, bệnh có thể ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Để được tư vấn thêm về căn bệnh này, bạn có thể gọi tới tổng đài miễn cưới 1800 1258 để được chuyên gia giải đáp thêm.
